ความจริงคือสิ่งสัมบูรณ์หรือสิ่งที่ถูกสร้างขึ้น?

ในประวัติศาสตร์ ความจริงมักถูกนำเสนอในสองมุมมองหลัก:

• ความจริงสัมบูรณ์ (Absolute Truth): ความจริงที่มีอยู่โดยตัวเอง ไม่ขึ้นอยู่กับผู้รับรู้ เช่น กฎของฟิสิกส์ หรือหลักตรรกศาสตร์
• ความจริงสัมพัทธ์ (Relative Truth): ความจริงที่ถูกกำหนดโดยสังคม วัฒนธรรม และบริบท เช่น ศีลธรรม ความเชื่อทางศาสนา หรือกฎหมาย

ฟูโกต์ (Michel Foucault) นักปรัชญาชาวฝรั่งเศสเคยกล่าวไว้ว่า "ความจริง" เป็นสิ่งที่ถูกสร้างขึ้นผ่านโครงสร้างของอำนาจ กล่าวคือ ผู้มีอำนาจกำหนดว่าอะไรคือความจริง และความจริงนั้นเปลี่ยนไปตามยุคสมัย

ความจริงที่ถูกนิยาม: ศาสนา วัฒนธรรม และอำนาจ

1. ศาสนา – ศาสนาเป็นหนึ่งในโครงสร้างที่มีอิทธิพลต่อแนวคิดเรื่องความจริงมาอย่างยาวนาน ตั้งแต่ความเชื่อเกี่ยวกับโลกหลังความตายไปจนถึงบทบัญญัติทางศีลธรรม หลายศาสนานำเสนอความจริงสัมบูรณ์ที่ห้ามตั้งคำถาม แต่หากมองในแง่วิทยาศาสตร์หรือมานุษยวิทยาแล้ว ศาสนาอาจเป็นเพียงเครื่องมือที่มนุษย์สร้างขึ้นมาเพื่อให้สังคมดำรงอยู่ได้ แน่นอนว่าแนวคิดทางศีลธรรมเหล่านี้ช่วยให้มนุษย์อยู่ร่วมกันได้ แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่า ศาสนาเองก็ถูกใช้เป็นเครื่องมือของอำนาจเพื่อควบคุมพฤติกรรมของผู้คนเช่นกัน
2. วัฒนธรรม – ความจริงในแต่ละสังคมแตกต่างกันไปตามวัฒนธรรมและยุคสมัย ตัวอย่างเช่น ในยุโรปยุคกลาง การเผาแม่มดเป็นเรื่องปกติ แต่ในปัจจุบันถือเป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชน ความจริงเปลี่ยนแปลงได้ตามกาลเวลาและบริบททางสังคม วัฒนธรรมเป็นเหมือนกล่องที่เราถูกขังไว้ตั้งแต่เกิด และเราถูกสอนให้เชื่อว่ากล่องของเราดีที่สุด แต่ทำไมเราไม่เคยสงสัยเลยว่า นอกกล่องนั้นเป็นอย่างไร?
3. อำนาจ – ผู้มีอำนาจสามารถสร้างและกำหนด "ความจริง" ได้อย่างง่ายดาย ไม่ว่าจะเป็นรัฐบาล สื่อ หรือบรรษัทขนาดใหญ่ ความจริงที่เรารับรู้ในสื่ออาจเป็นเพียงการจัดวางข้อมูลเพื่อชี้นำพฤติกรรมของประชาชน มากกว่าการนำเสนอข้อเท็จจริงที่บริสุทธิ์ ลองคิดดูว่า ทำไมข่าวบางข่าวถึงได้รับความสนใจ ในขณะที่ข่าวอื่น ๆ ถูกกลบฝัง? เราเชื่อว่าสิ่งที่เราเห็นในโทรทัศน์หรือโซเชียลมีเดียคือความจริง หรือมันเป็นเพียงเรื่องเล่าที่ถูกปรุงแต่งเพื่อให้เรารู้สึกปลอดภัยภายใต้การควบคุมของผู้มีอำนาจ?

"ความจริง" เป็นแนวคิดที่มนุษย์เชื่อว่ามีอยู่จริง หรืออาจเป็นเพียงมายาคติที่ถูกปั้นแต่งโดยวัฒนธรรม ศาสนา และอำนาจ? ในขณะที่เราต่างเติบโตมากับการสั่งสอนให้เชื่อมั่นในความจริงบางอย่าง เคยมีใครบ้างที่ตั้งคำถามว่า "ความจริงที่เราเชื่อ" นั้นแท้จริงแล้วเป็นเพียงเรื่องเล่าที่ถูกส่งต่อกันมา หรือเป็นสิ่งที่มีอยู่โดยตัวของมันเอง?

ศาสนาและอำนาจ: ผู้สร้างความจริงที่ยิ่งใหญ่ที่สุด?

ศาสนาเป็นเครื่องมือสำคัญในการกำหนดความจริงของมนุษย์มาหลายพันปี ไม่ว่าจะเป็นแนวคิดเรื่องบาป บุญ นรก หรือสวรรค์ สิ่งเหล่านี้ไม่มีหลักฐานพิสูจน์ทางวิทยาศาสตร์ แต่กลับมีอิทธิพลต่อชีวิตของมนุษย์มหาศาล

ขณะเดียวกัน รัฐบาลและผู้มีอำนาจก็ใช้ "ความจริง" เป็นเครื่องมือควบคุมสังคม ตัวอย่างเช่น:

• การสร้างเรื่องเล่าทางประวัติศาสตร์ที่เลือกนำเสนอเพื่อปลูกฝังความรักชาติ
• การใช้สื่อมวลชนในการกำหนด "ความจริง" ที่ประชาชนควรเชื่อ

ปรัชญาว่าด้วยความจริง: โสเครตีส, นิตเช่ และฟูโกต์

• โสเครตีส กล่าวไว้ว่า "ฉันรู้เพียงสิ่งเดียวคือฉันไม่รู้อะไรเลย" นี่แสดงให้เห็นว่า ความจริงอาจเป็นสิ่งที่ไม่อาจเข้าถึงได้โดยสมบูรณ์
• ฟรีดริช นิตเช่ มองว่าความจริงเป็นเพียง "มุมมอง" ที่ถูกสร้างขึ้นตามเจตจำนงของผู้มีอำนาจ คำว่า "พระเจ้าได้ตายไปแล้ว" เป็นการสะท้อนว่าความจริงที่เคยมีอาจล่มสลายลงได้
• มิเชล ฟูโกต์ ตั้งข้อสังเกตว่าความจริงเป็นเพียงผลิตผลของอำนาจและระเบียบวินัยในสังคม การศึกษาของเขาเกี่ยวกับ "สถาบันบำบัดคนบ้า" แสดงให้เห็นว่าความบ้าหรือความปกติเป็นเพียงสิ่งที่ถูกกำหนดขึ้นตามโครงสร้างของสังคมในแต่ละยุค

เราจะรู้ได้อย่างไรว่าสิ่งใดคือความจริง?

หากทุกอย่างเป็นเพียงเรื่องเล่า เราจะสามารถค้นหาความจริงที่แท้จริงได้หรือไม่? หรือเราต้องยอมรับว่าไม่มีสิ่งที่เรียกว่า "ความจริงสัมบูรณ์" มีเพียง "เรื่องเล่าที่ทรงพลังที่สุด" เท่านั้นที่ดำรงอยู่?

วิทยาศาสตร์: ความจริงที่เชื่อถือได้ หรืออีกหนึ่งเรื่องเล่า?

แม้ว่าวิทยาศาสตร์จะถูกมองว่าเป็นความจริงที่พิสูจน์ได้ แต่เราก็ไม่อาจปฏิเสธได้ว่าวิทยาศาสตร์เองก็เป็น "เรื่องเล่า" ที่พัฒนาและเปลี่ยนแปลงไปเรื่อยๆ ตัวอย่างเช่น:

• ในอดีต มนุษย์เชื่อว่าโลกแบน จนกระทั่งการค้นพบของโคเปอร์นิคัส (Copernicus) เปลี่ยนแปลงมุมมองของเรา
• ทฤษฎีฟิสิกส์หลายอย่าง เช่น ทฤษฎีสัมพัทธภาพของไอน์สไตน์ เคยเป็นเพียงสมมติฐาน ก่อนที่จะได้รับการพิสูจน์

ดังนั้น ความจริงทางวิทยาศาสตร์เองก็ไม่แน่นอนและสามารถเปลี่ยนแปลงได้เมื่อมีหลักฐานใหม่เข้ามา

เราจะรู้ได้อย่างไรว่าสิ่งใดคือความจริง?

หากทุกอย่างเป็นเพียงเรื่องเล่า เราจะสามารถค้นหาความจริงที่แท้จริงได้หรือไม่? หรือเราต้องยอมรับว่าไม่มีสิ่งที่เรียกว่า "ความจริงสัมบูรณ์" มีเพียง "เรื่องเล่าที่ทรงพลังที่สุด" เท่านั้นที่ดำรงอยู่? หรือบางที การตั้งคำถามเกี่ยวกับความจริงเองอาจเป็นก้าวแรกสู่การปลดแอกจากเรื่องเล่าที่เราไม่เคยสงสัยเลยว่ามันมาจากไหน

แล้วถ้าเราไม่พอใจในเรื่องเล่าที่เราถูกบังคับให้เชื่อ เราสามารถสร้างเรื่องเล่าใหม่ได้หรือไม่? หรือเราจะถูกบังคับให้ต้องใช้ชีวิตภายใต้การกดขี่ของเรื่องเล่าที่ไม่ได้เลือกเองตลอดไป? ถ้าหากเรื่องเล่าที่เราถูกสอนให้เชื่อกำลังทำให้สังคมของเรามีแต่ความขัดแย้งและความทุกข์ทรมาน ถึงเวลาหรือยังที่เราจะต้องตั้งคำถามกับมันและเขียนเรื่องเล่าใหม่ที่ดีพอให้เราทุกคนอยู่ร่วมกันได้อย่างสงบสุข?

แหล่งอ้างอิงเพิ่มเติม:

หนังสือ:

• Nietzsche, Friedrich. "Beyond Good and Evil."
• Foucault, Michel. "Discipline and Punish."
• Harari, Yuval Noah. "Sapiens: A Brief History of Humankind."

งานวิจัย:

• Berger, Peter L., and Luckmann, Thomas. "The Social Construction of Reality."
• Chomsky, Noam. "Manufacturing Consent: The Political Economy of the Mass Media."

สารคดี:

• "The Century of the Self" (BBC Documentary)
• "HyperNormalisation" (Adam Curtis, 2016)

แหล่งข้อมูลไทย:

• หนังสือ "มายาคติ" โดย นิธิ เอียวศรีวงศ์
• งานวิจัยเกี่ยวกับอำนาจและวาทกรรมในสังคมไทย โดย ธเนศ วงศ์ยานนาวา

แหล่งอ้างอิงอื่นๆ:

1. Michel Foucault, Discipline and Punish: The Birth of the Prison (1975)
2. George Orwell, 1984 (1949)
3. Yuval Noah Harari, Sapiens: A Brief History of Humankind (2011)
4. Thomas Kuhn, The Structure of Scientific Revolutions (1962)
5. วิดีโอสารคดี: The Century of the Self (BBC Documentary, 2002)
6. งานวิจัย: The Social Construction of Reality โดย Peter L. Berger และ Thomas Luckmann (1966)

บทสรุป: เราอยู่ในโลกของเรื่องเล่าหรือความจริง?

ในท้ายที่สุด คำถามที่แท้จริงอาจไม่ใช่ว่า "ความจริงมีอยู่หรือไม่" แต่เป็น "ใครเป็นผู้กำหนดความจริง?" และ "เราพร้อมจะตั้งคำถามกับมันหรือไม่?" โลกอาจไม่ได้ต้องการความจริงที่สมบูรณ์แบบ แต่อาจต้องการเพียงเรื่องเล่าที่ดีพอให้เราอยู่ร่วมกันได้อย่างสงบสุข... หรืออย่างน้อยก็อยู่ในพันธนาการที่เรายอมรับว่ามันเป็นเพียงอีกหนึ่งเรื่องเล่าเท่านั้น

Article by : KURT

( youtube )

[ www.youtube.com/@TripsitterThailand ]

Our community:

( psychedelic seekers community )

[ https://t.me/addlist/VNJoIWhP_QgwY2I1 ]

Contact us in various channels:

[ https://linktr.ee/Spiritual_substance.shop920 ]